PTA radzi: jak kupować olejki eteryczne
Jednym z najistotniejszych problemów, z jakimi spotykają się aromaterapeuci i kosmetolodzy to jakość olejków eterycznych oferowanych na rynku szczególnie internetowym. Zasadna i rozszerzająca się moda na ich stosowanie powoduje rosnące zapotrzebowanie, a ograniczona i zmienna, z wielu powodów, głównie klimatycznych, podaż wywołuje bardzo niestety powszechne zjawisko oferowania, jako naturalne, syntetycznych zamienników, roztworów, czy też drogich z natury swojej olejków, rozcieńczanych tańszymi o zbliżonym zapachu. Warto dodać, że podkreślanie słowa „naturalne” olejki eteryczne jest niepotrzebne bo syntetycznych olejków eterycznych nie ma. Samo określenie olejki eteryczne zgodnie z normą ISO 9235 z opisem sposobu ich otrzymywania oznacza, że mogą być tylko naturalne. Z tego samego powodu ISO zaleca aby zawsze przed nazwą olejku używać słowa „eteryczny”
Olejki eteryczne otrzymuje się z roślin albo przez destylację z parą wodną, albo przez wytłaczanie ze skórek owoców (olejki cytrusowe). Nie są więc olejkami eterycznymi produkty otrzymywane przez ekstrakcję rozpuszczalnikami (często petrochemicznymi). Z wielu roślin olejków eterycznych otrzymać się w sposób opłacalny nie da i stąd nie istnieją olejki eteryczne np. tuberozy, mchu dębowego, fiołka, bzu, konwalii itp. Produkty oferowane pod tymi nazwami w handlu to albo ekstrakty (tzw. „absoluty”), których w aromaterapii stosować nie wolno, ze względu na resztki rozpuszczalników, albo mieszanki syntetyków. W takich przypadkach używanie określenia „olejki eteryczne” jest oczywistym fałszerstwem, albo świadczy o niekompetencji sprzedawcy. Tego oszustwa można się łatwo wystrzec zapoznając się z listą roślin nie wytwarzających olejków eterycznych.
Trudniejszym problemem dla przeciętnego użytkownika, nawet zawodowo stosującego olejki, ale nie dysponującego np. chromatografią gazową są bardziej wyrafinowane formy fałszerstw. Jakość olejków eterycznych jest dokładnie opisana w normach ISO (lub europejskich), dostępnych w PKN, ale bez dobrze wyposażonego laboratorium niewiele ta wiedza pomoże. Warto tu zaznaczyć, że innych norm jakościowych nie ma, stąd cytowanie na etykietach norm IFRA, RIFM, PZH itp. jest również wprowadzaniem w błąd. Na tej samej zasadzie nie ma żadnych regulacji prawnych odnoszących się do określeń „naturalny”, „organiczny”, „vegański” itd. Wszelkie certyfikaty tego typu na ulotkach i etykietach, są wydawane przez firmy prywatne, według ich własnych kryteriów i nie mają mocy prawnej.
Są jednak w miarę proste sposoby unikania oczywistych oszustw. W Polsce olejki eteryczne, stosowane zazwyczaj na skórę, są traktowane jak kosmetyki i tak też muszą być opisane na opakowaniach i etykietach. Najważniejszym elementem tego opisu poza nazwą, która powinna zawierać określenie „olejek eteryczny” oraz polską nazwę rośliny i jej części, z której olejek otrzymano, jest w pozycji „Ingredients” (lub „składniki”) nazwa olejku według INCI. Ten system nazw składników kosmetyków według dyrektywy Unii Europejskiej daje jednoznaczne określenie zawartości opakowania. W dobrym produkcie nazwa olejku według INCI musi być na pierwszym miejscu listy składników. Mogą bowiem pojawić się w tej pozycji etykiety niektóre składniki olejku, których podanie jest wymagane przepisami Dyrektywy Kosmetycznej (według stanu na dziś jest to około 30 substancji). Oczywiście przydatna jest tu wiedza, jakie to substancje i czy mogą wystąpić w danym olejku, bo i w ten sposób można wykryć fałszerstwo. Natomiast pojawienie się w spisie składników jakichkolwiek rozpuszczalników czy olejów roślinnych (np. Dipropylene Glycol, Ethyl Mirystate, Almond Oil) oznacza, że kupujemy roztwór olejku, o najczęściej nieokreślonym stężeniu. Podobnie pojawienie się w liście składników innego olejku (bardzo często np. obok Rosa Damascena Oil jest Pelargonum Graveolens Oil), świadczy o rozcieńczeniu drogiego eterycznego olejku różanego tanim geraniowym. Podobnie ze słowem Parfum, które oznacza, że w mieszance jest syntetyczna kompozycja zapachowa.
Jak podano wyżej w wielu przypadkach ważna jest część rośliny, z której olejek otrzymano bo wiele roślin zawiera więcej niż jeden olejek, o innym składzie i właściwościach. Doskonałym przykładem jest drzewo cynamonowe, które zawiera cenny i ważny olejek eteryczny w korze i tani, popularny olejek eteryczny w liściach. To pojawi się w nazwie INCI (odpowiednio: Cinnamonum Zeylanicum Bark Oil i Cinnnamonum Zeylanicum Leaf Oil) i w zapachu, bo olejek eteryczny z liści pachnie goździkami. Skądinąd doświadczony aromaterapeuta w wielu przypadkach łatwo wykryje oszustwo właśnie po zapachu olejku. Znacznie trudniejsze do wykrycia są zafałszowania olejków substancjami syntetycznymi, które występują w olejku naturalnym (np. nagminne fałszowanie eterycznego olejku lawendowego linalolem i octanem linalolu otrzymywanym z terpentyny, lub o wiele tańszym eterycznym olejkiem lawandynowym, choć ten ostatni powinien pojawić się w składzie wg INCI). W takich przypadkach istotnym wskaźnikiem jakości jest cena. Firma, która sprzedaje wszystkie olejki eteryczne w tej samej cenie (są takie przypadki na polskim rynku!) nie może sprzedawać olejków naturalnych. Ceny olejków u producentów wahają się od kilkudziesięciu (np. olejek pomarańczowy) do kilkunastu tysięcy (np. olejek różany czy neroli) euro za kilogram.
Najlepszym kryterium, jakie można zastosować przy doborze olejków, to zaufanie do producenta. Znane, od lat działające na rynku firmy nie ryzykują fałszerstw, bo to grozi utratą wiarygodności. Te najpoważniejsze wykorzystujące olejki w większych ilościach do innych celów (kompozycje zapachowe, aromaty spożywcze) mogą zaoferować najlepszą jakość za rozsądną cenę, bo muszą mieć wyspecjalizowane metody badania jakości (szczególnie jeżeli stosują olejki do celów spożywczych, a więc nie kupią tandety od oszusta), a większe zakupy u sprawdzonych producentów gwarantują dobrą cenę.
Z tych wszystkich wymienionych wyżej powodów, warto przed zakupem olejków, a dotyczy to szczególnie tych, których może obciążać odpowiedzialność za użycie niewłaściwych produktów – aromaterapeutów, kosmetyczki itd., sprawdzić dokładnie co i przede wszystkim od kogo kupujemy. Największe ryzyko kryje się w internecie i dziesiątkach pojawiających się w nim i znikających bez śladu oferentów.
Dr inż. Iwona Konopacka-Brud
Z życia PTA
ZGROMADZENIE OGÓLNE
POLSKIEGO TOWARZYSTWA AROMATERAPEUTYCZNEGO
27 czerwca 2020 w Warszawie
Zgodnie ze Statutem Stowarzyszenia do końca pierwszego półrocza Zarząd Stowarzyszenia jest zobowiązany do zwołania Zwyczajnego Ogólnego Zgromadzenia członków Polskiego Towarzystwa Aromaterapeutycznego w celu – zatwierdzenia sprawozdania z rocznej działalności Stowarzyszenia w 2019 roku, rozpatrzenia i zatwierdzanie sprawozdań finansowych Zarządu i bilansu Stowarzyszenia oraz uchwalanie preliminarza dochodów i wydatków, a także na wniosek Komisji Rewizyjnej. – udzielanie absolutorium Zarządowi za rok 2019.
W tym roku, ze względu na stan epidemii Zgromadzenie zostało przesunięte na sam koniec czerwca. Zachowując wszelkie wymagane przepisami środki bezpieczeństwa (maseczki, odległości, ilość osób na Sali itp.) odbyliśmy Zgromadzenie Ogólne w sobotę 27 czerwca 2019r., w sali konferencyjnej Centrum Konferencyjno-Szkoleniowego Wspólna 56 w centrum Warszawy.
Zebranie przebiegło zgodnie z porządkiem obrad wynikającym ze Statutu.
Przewodnicząca Zarządu Dr Inż. Iwona Konopacka-Brud, przestawiła w formie prezentacji sprawozdanie merytoryczne i finansowe za rok 2019 oraz plany działalności i preliminarz przychodów i wydatków na rok 2020.
Po przedstawieniu pozytywnej opinii przez Przewodniczącą Komisji Rewizyjnej Dr Ewelinę Pióro-Jabrucką w kolejnych głosowaniach zebrani zatwierdzili przedstawione sprawozdania i udzielili absolutorium członkom Zarządu z wykonania obowiązków za rok 2019.
W drugiej części Zgromadzenia odbyło się uroczyste wręczenie Certyfikatów Członkowskich raz Odznak Towarzystwa dwu nowym Paniom, które wstąpiły do Polskiego Towarzystwa Aromaterapeutycznego w 2020 roku. Zgodnie ze Zwyczajami Towarzystwa obie Panie przedstawiły swoje związki z aromaterapią i planami rozwoju swoich kwalifikacji i zainteresowań w tym zakresie. Jedna z Pań, która została wpisana na listę członków pod numerem 200 otrzymała w upominku od Zarządu najnowsze wydanie książki I.Konopackiej-Brud i W.S.Bruda „Aromaterapia dla Każdego”.
Tak więc pomimo utrudnień związanych z epidemią udało nam się odbyć wymagane przepisami Zgromadzenie Ogólne i przy okazji odnowić znajomości i zawrzeć nowe.
Dr Iwona Konopacka-Brud
Prezes Zarządu PTA